Overweging Zondag 17 januari 2021

In fabels zijn dieren vaak de spelers in het verhaal. Ze vertegenwoordigen de mensen. Het is zoiets als de fabeltjeskrant van vroeger op TV, waar dieren het leven van de mensen vertolkten. Kinderen die deze verhalen beluisteren, vragen op een bepaalde leeftijd: is dit echt? Ja, dit is echt en niet echt. Echt is de bedoeling achter het verhaal. Onecht is dat dieren kunnen praten en denken als mensen. Er wordt niet gezegd dat je een vos bent of een raaf, maar wel dat je op een bepaald ogenblik iets hebt van het gedrag van een vos of van een raaf...

De volgende dag stond Johannes daar weer, nu met twee van zijn leerlingen. Hij richtte het oog op Jezus die voorbijging en sprak: "Zie, het Lam Gods." De twee leerlingen hoorden hem dat zeggen en gingen Jezus achterna. Jezus keerde zich om en toen Hij zag dat zij Hem volgden, vroeg Hij hen: "Wat verlangt gij?" Ze zeiden tot hem: "Rabbi - vertaald betekent dit: Meester -  waar houdt Gij u op?" Hij zei hun: "Gaat mee om het te zien." Daarop gingen zij mee en zagen waar Hij onderdak  had gevonden. Die dag bleven ze bij Hem. Het was ongeveer het tiende uur. Andreas, de broer van Simon Petrus, was een van die twee die het gezegde van Johannes hadden gehoord en Jezus achterna waren gegaan. De eerste die hij ontmoette  was zijn broer Simon tot wie hij zei: " Wij hebben de Messias - dat vertaald betekent: de Gezalfde - gevonden", en hij bracht hem bij Jezus. Jezus zag hem aan en zei: "Jij bent Simon, de zoon van Johannes, maar voortaan zul je Kefas heten, dat betekent: "Rots." (Johannes 1, 35-42)

Overweging
In fabels zijn dieren vaak de spelers in het verhaal. Ze vertegenwoordigen de mensen. Het is zoiets als de fabeltjeskrant van vroeger op TV, waar dieren het leven van de mensen vertolkten. Kinderen die deze verhalen beluisteren, vragen op een bepaalde leeftijd: is dit echt? Ja, dit is echt en niet echt. Echt is de bedoeling achter het verhaal. Onecht is dat dieren kunnen praten en denken als mensen. Er wordt niet gezegd dat je een vos bent of een raaf, maar wel dat je op een bepaald ogenblik iets hebt van het gedrag van een vos of van een raaf...

De Bijbelse taal is niet anders. Zo'n vertelstijl is wel prachtig, want dan gaat het erom dat mensen zich herkennen in het karakter van dieren. De gevolgtrekking is aan de mens zelf. Ieder van ons kent het lied "Zoals een hert reikhalst naar levend water, zo wil ik, God, met heel mijn wezen naar U toe. Ik dorst naar God, de levende God." reikhalzen. Dat is snakken, hunkeren. Letterlijk: je nek langer maken om erbij te kunnen. Reikhalzen. Een woord dat wellicht eerder past bij een giraf dan bij een hert. Maar giraffen liepen in het oude Israël niet rond. Wel veel moede hindes en hijgende herten.

Het hert spreekt tot de verbeelding. Zowel het machtige mannetjeshert, met zijn gebrul en zijn gewei, als het vrouwtje, de hinde. Twee reebruine ogen, zachtmoedigheid. Ze grazen wat, ze kijken schichtig op en springen weg. Maar waar drinken ze eigenlijk? Uit een poel waarschijnlijk, een ven. Het Bijbelse hert drinkt niet uit een dode poel. Het drinkt alleen uit frisse waterstromen. Iets anders lust het niet. Het smacht naar water. Het reikhalst naar levend water.

In  het verhaal van vandaag staat een ander dier centraal. Johannes de Doper typeert Jezus als het Lam Gods. Een lammetje is kwetsbaar, maar het is tegelijk bode van de lente, van nieuw leven. Het lammetje staat symbool voor een grenzeloos vertrouwen in de herder. Symbool voor het gevoel van samenhorigheid, voor levenslust, voor weten waar je bij hoort, voor genieten van het leven omdat de herder je beschermt en koestert.

Johannes de Doper kijkt zo tegen Jezus aan en typeert hem dus als een Lam. Misschien herkennen wij ons ook wel in het Lam als het om ons eigen leven gaat. Iedere keer dat wij iets voor de gemeenschap doen, zijn wij gefixeerd op dat samenhorigheidsgevoel, dat een kudde eigen is. De kudde die veiligheid en geborgenheid geeft. We kunnen nog zo individualistisch ingesteld zijn, als we eerlijk zijn hebben we elkaar ook heel hard nodig en zijn we op elkaar aangewezen.
Johannes typeert Jezus als Lam Gods omdat hij nooit dwingend optreedt naar mensen toe. Als twee mensen hem willen volgen, komt hij niet met enkele voorschriften, maar met een vraag: wat verlangen jullie? Zij mogen meegaan en dan kunnen ze zien waar Jezus zich zoal mee bezighoudt. Plots heeft de goede verstaander door dat in Jezus alles uit het Oude Testament samenkomt waar sprake is van het Lam.

Het lam dat naar de slachtbank wordt geleid. Het zijn altijd de onschuldige mensen die te lijden hebben van oorlog en vervolging. Jezus wil iedereen weghalen uit de verdrukking en de onderdrukking. Zijn ogen zijn gericht op het land waar elke dag de vlag van de vrijheid wordt gehesen. Geen slachtoffers van oorlog en vernietigingskampen... maar leven in vrijheid en op en top mens en medemens zijn. Deze Jezus staat als Lam Gods voor alles wat mensen helpt om vrije en gelukkige mensen te zijn en te blijven, vroeger, nu en in de toekomst.

Roger Janssen, kruisheer
Pastoor-moderator pastorale eenheid Maaseik