Zondag na Kerstmis

​Traditiegetrouw viert de kerk op de zondag na Kerstmis het feest van de H. Familie. Ze viert en gedenkt dat Jezus in een familie is geboren en er is opgegroeid. Toch beseft iedereen dat dit een speciale familie is. Maria is zwanger geworden door een Woord in geloof ontvangen "van de H. Geest", want God is de vader. Jozef is gevraagd geworden door God om vader van Jezus te worden zonder de biologische vader te zijn.

En hij is ook gevraagd de man van Maria te worden. Kan dan de familie als voorbeeld gelden voor families vandaag? Dat is een ernstige vraag. Daarom wil ik proberen de boodschap van de familie van Nazaret te vatten en neer te schrijven (cfr. Mgr R. Bouchex, Il a habité parmi nous: entrer dans le mystère de l'incarnation, Parole et Silence, Paris, 2006, pp. 131-139).

Een eerste boodschap laat horen dat elk kind dat verwacht wordt tijdens de zwangerschap een mysterie is. Het is door beide ouders niet gekend. Het is als een vreemdeling en stilletjesaan moet het door zowel de moeder als de vader aanvaard worden en van meet af aan in liefde aangenomen worden. Zo wordt Maria gevraagd het kind te ontvangen (zwanger te worden) en nog meer Jozef wordt geroepen dit kind - dat niet van hem is - te ontvangen en tot het zijne te maken. Dit uitzonderlijk gebeuren maakt iets duidelijk voor alle gezinnen. Ouders kunnen niet alleen een kind verwekken en doen geboren worden, ze staan ook voor de uitnodiging (het is een keuze) dit kind in liefde te ontvangen en aan te nemen ("te adopteren"). Er zijn immers kinderen die geboren worden, maar niet aanvaard en ontvangen worden. Jozef staat er als  iemand die Jezus ontvangen heeft als zijn kind en die het heel zijn liefde gegeven heeft.
​
Een tweede boodschap klinkt nogal duidelijk. Jezus, Maria en Jozef hebben elkaar ontvangen als een geschenk en wel als een geschenk van God. Maria mag zichzelf zien als een geschenk van God. Deze heeft haar overladen met uitzonderlijk veel liefde ("Begenadigde"). Zij heeft Jezus op een Woord van God gekregen, een pure cadeau. Jozef, die persoonlijk afstand wil nemen van Maria, wordt door God gevraagd (geloofstaal) Maria toch tot vrouw te nemen, Hem te ontvangen en Hem de naam "Jezus" (Hij die redt) te geven. De lezer wordt gewaar: het woord "geschenk" is belangrijk. Het wijst erop dat partners elkaar gekregen hebben en dat ze geen eigendom of bezit zijn van elkaar. Hetzelfde geldt voor kinderen. Ze zijn geen bezit, ze zijn geschenken. Jezus wijst Zijn ouders hierop wanneer men Hem terugvindt in de tempel: "Wist ge dan niet dat Ik in de dingen van mijn Vader moet zijn?" (Lc 2,49). Hij laat horen dat Hij een roeping heeft die van God komt. En daardoor maakt Hij duidelijk dat Hij een geschenk is van God aan Maria en Jozef. En de opvoeding van Jezus heeft als bedoeling die roeping van God te ontdekken opdat Hij zich als geschenk aan God kan geven met heel Zijn persoon en heel Zijn leven. Elk geboren mensenkind is een geschenk van God, die een eigen roeping heeft voor elk kind. En... God vraagt die ruimte voor elk kind....
Er is nog een derde boodschap. Wat er gebeurd is met Maria en Jozef is gebaseerd op een Woord dat van God komt. God heeft Maria en Jozef aangesproken en geroepen. De onderlinge liefde tussen Maria en Jozef, tussen hen en Jezus, tussen man, vrouw en kind, is gebouwd op het gegeven (ja-)Woord van God, dat uitgewisseld is, gedeeld en bewaard wordt. Maria en Jozef zijn man en vrouw geworden op het Woord van God: "Vrees niet Maria tot u te nemen als uw vrouw" (Mt 1, 20,24). En als Maria geroepen wordt moeder van Jezus te worden, antwoordt zij: "Mij geschiede naar Uw Woord" (Lc 1, 38). Dit wijst erop dat het ja-woord dat partners aan elkaar (en aan de kinderen) geven gedragen is door het Woord van God. Partners geven het aan elkaar, ze ontvangen het van elkaar, ze beloven het aan elkaar en ze actualiseren het elke dag. Om dit woord bidden ze en vragen ze elkaar om vergiffenis. Daarom is de familie de plaats van het gegeven woord en de plaats waar het woord "bewaard en onderhouden" wordt. En omdat het (dagelijkse) ja-woord een antwoord is op Gods Woord is de familie ook een huiskerk. Want wat de Kerk doet - het Woord ontvangen, het verkondigen (evangeliseren), ermee bidden en ermee leven - doet ook de familie. De familie is de kleinste "cel" van de grote kerk.

​Deken Jaak Janssen