Een christen geeft stem aan God

Dit evangelie van deze zondag bestaat uit twee delen:
1. de presentatie van Johannes de Doper (Joh 1, 6-8)
2. het getuigenis van Johannes tijdens de ondervraging van een zekere onderzoekscommissie. Dit heeft plaats aan de overkant van de Jordaan (v. 28), te Betanië (= het huis van de arme). Jordaan doet denken aan de (nieuwe) intocht in het Beloofde Land (Joh 1, 19-28).

De presentatie van Johannes de Doper
In het begin was er God. En die God had een Woord, een boodschap. En die boodschap bereikt (sommige) mensen. Die God bereikte Johannes de Doper: "Een mens, een gezondene van God" (v. 6). God heeft hem geroepen en hem gezonden. Daarenboven heeft hij een naam: "Johannes", "God is genadig", d.w.z. God is een cadeau voor hem en hij probeert een geschenk te zijn voor God.
Deze woorden maken nu al duidelijk dat Johannes staat voor alle christenen. Ieder draagt de naam Johannes.
De roeping en de zending betreffen getuige te zijn. Hij heeft iets gezien, het Licht, en daarvan wil hij getuigen. En het getuigen heeft een doel: "Opdat allen door hem tot geloof zouden komen". Dus: getuigen van het Licht (d.i. Jezus) opdat mensen tot geloof (in Jezus) zouden komen. Duidelijk is: Johannes is niet het licht, hij getuigt van een Ander, opdat geloof zou geboren worden. Als de lezer zich afvraagt waarom er een getuige is, dan moet het duidelijk worden dat aan het begin van het geloof (van een gelovige) er steeds een getuige staat. Er is altijd iemand die (ons) over het geloof gesproken heeft. Elke gelovige is door iemand tot geloof gebracht (hoewel God het geloof doet geboren worden). Er is altijd een actuele Johannes de Doper geweest. Daarom ook dat elke christen God verder spreekt: hij legt getuigenis af van God...
Het is prachtig te constateren dat God, die een boodschap heeft voor de mensen, die niet kan brengen zonder de medewerking van mensen. God wil Zijn Woord schenken en daartoe heeft Hij mensen nodig, meer bepaald "gelovigen". Welke naam ze ook dragen, ze zijn altijd een Johannes de Doper...

Het getuigenis: wie zijt gij?
De eerste vraag is de vraag naar de identiteit: wie zijt gij? De tweede is: wat zegt of doet gij? Met veel nadruk beantwoordt Johannes de eerste vraag: "Ik ben de Messias niet"! Johannes heeft het dus over een Ander en dat is Jezus. "Onder u staat Hij die gij niet kent" (v. 26).
Wat opvalt is de nederigheid van Johannes. Hij laat horen dat het niet over hem gaat. Het gaat over Iemand die na hem komt (v. 27). Maar dit belet niet dat hij een sterk getuigenis geeft zowel van God als van Jezus, de komende. En dit doet zien dat zowel God als Jezus toegankelijk worden door getuigen. Juist daarin ligt de zending van christenen.

Het getuigenis: wat zegt of doet gij?
Ook hier is Johannes zeer duidelijk: ik ben de stem, die roept in de woestijn: "Maak de weg recht voor de Heer".
Johannes heeft het Woord van God ontvangen en zich eigen gemaakt. Het gaat meer bepaald over het Woord van Jesaja. Het Woord is in hem mens geworden, het komt van God en het moet verder gesproken worden. En daarin zit een oproep tot bekering: maak de paden voor de Heer recht opdat Hij kan komen. Maar de ondervragers zijn nog niet tevreden. "Waarom doopt gij dan?", vragen ze. Voor Johannes is zijn doop een doop met water: reiniging, bekering, vergiffenis van de zonden, de innerlijke wereld klaar maken. Eigenlijk laat Johannes horen dat wie na hem komt, nog helemaal niet gekend is. Hij is al present, Hij is midden onder u. Hij is zo groot dat Johannes niet waard is de riem van zijn sandalen los te maken. Hij is op een nieuwe presentie, dus hij brengt God op een nieuwe manier aanwezig. Iedereen zou denken dat Hij een leerling van Johannes zou zijn, maar neen: Johannes is een leerling van Hem, Hij is groter dan Johannes, Johannes is niets in vergelijking met Hem.

Dit gebeurde (v. 28)
Als mensen God en Zijn Woord ontvangen, dan gebeurt er iets. En dit gebeurt zeker als eenvoud en armoede betrokken zijn. Dat is de betekenis van het woord Betanië: het huis van de arme. Johannes is een eenvoudig mens, maar open en ontvankelijk voor God. Gods woord bereikt het hart van Johannes. God, Jezus, Zijn Woord zijn groter dan Johannes. Maar er is nog iets. Johannes is een man van geloof. Hij ziet alles vanuit zijn verbondenheid met God. En God mag werken, ook in de Doper. En dan gebeuren grote dingen. Johannes durft de onderzoekscommissie te woord te staan. Hij laat zich niet afleiden van de kern, er is een nieuwe tegenwoordigheid: Jezus Christus. Hij is nog niet gekend, maar Hij is er! Hij is teken van het Beloofde Land: het Rijk Gods. Hij is de Komende, Hem wil Johannes alle ruimte geven en Hem niets in de weg leggen. Hij wil enkel van Hem getuigen.

Deken Jaak Janssen