JEZUS KOMT

De roeping van Maria: moeder van Jezus.
Nu de eucharistievieringen niet mogen doorgaan, biedt deken Jaak Janssen jullie graag deze verdieping van het evangelie van de vierde zondag van de advent aan.

De tekst van de roeping van Maria kan vergeleken worden met de boodschap aan Zacharias (Lc 1, 5-25). En dat zegt al veel. Zacharias was een priester die af en toe de dienst verzorgde in de tempel. Met zijn vrouw Elisabet had hij een leven lang gebeden om een kind. Plots gaat dit gebed in verhoring wanneer hij tijdens zijn werk in de tempel een verschijning heeft van de engel Gabriël, die namens God  spreekt en  handelt.
Bij Maria merkt de lezer daar niets van. Maria is een gewoon meisje. Haar naam betekent in het Hebreeuws: "Zij die schittert", in het Egyptisch: "Zij die bemint". Ze heeft geen enkele functie. Ze heeft nooit iets aan God gevraagd, alles is zomaar gekregen. Ze woont in een gewoon huis en komt niet zoveel in de tempel. Als Gabriël op bezoek komt, heeft men niet de  indruk dat het om een verschijning gaat. Het lijkt op een gewoon bezoek. Het is prachtig te lezen hoe God gewoon in het dagelijks leven kan binnenkomen en hoe Hij dan levensveranderende dingen kan vragen. Het enige wat we van Maria weten, is dat ze een Joods meisje is, d.w.z. ze is zeer Godgevoelig (wakker om Gods aanwezigheid gewaar te worden), ze kan bidden (cfr. het boek van de Psalmen) en ze behoort tot de groep van de armen (de anawim, die een grote openheid en ontvankelijkheid hebben voor God). Ja, God kan plots in het leven van een mens binnenkomen. En als men  leest: Gabriël komt bij Maria binnen, dan zit daarin het grote geloofsmysterie al vervat: God - mens (Maria), God die de Godsmens Jezus aan Maria schenkt. Het evangelie dat Gabriël brengt, klinkt in stereo (tweemaal):
   Verheug u, Maria, Begenadigde, de Heer is met U.
   Schrik niet, Maria, U hebt genade gevonden bij God. U zult zwanger worden....
Wat God van plan is, dat is het leven van Maria vol vreugde maken. En dat gaat gebeuren door de liefde van God in Maria als een groot geschenk te laten afdalen (Begenadigde). Ze krijgt die liefde gratis, zomaar. Maar die liefde doet God (Jezus) heel nabij komen: ze zal zwanger worden, een zoon baren en ze zal hem noemen: "Jezus, Hij die redt". Het gaat om een uitverkiezing van de kant van God, alles komt van Hem, Maria ontvangt enkel, maar (!) ... ze wordt moeder van Jezus, de Redder van de wereld. Dat is haar unieke roeping! Wat heeft God toch maar met haar voor!
Ze verneemt nog meer. Ze krijgt te horen dat die Jezus groot zal zijn. In de verticale lijn, t.o.v. God, wordt hij de Zoon van de Allerhoogste genoemd. In horizontale lijn ligt hij in het verlengde van David. Daarom zal Hij zoon van David genoemd worden. En Hij zal een toekomst hebben die de eeuwigheid omvat (!): er komt geen einde aan het koningschap. De verticale lijn wordt door God geschapen, de horizontale (ook, maar) door Jozef. Beste lezer, wat een boodschap! Wat een roeping! Wat een gebeuren!
Maria's (vanzelfsprekende) reactie is: "Hoe zal dit geschieden?" Maria wil wel, ze is bereid, maar hoe? Zij en ook Jozef, zij krijgen die niet klaar. Wie zijn zij t.o.v. deze boodschap? Maria ontdekt Gods mateloze liefde voor haar. Daar is ze al van ondersteboven. Komt daar dan nog bij een geweldige roeping: moeder worden van Jezus, de Redder. Zelf kan ze dit niet realiseren. Ze moet het overlaten aan God. Hij moet het doen....
De volgende woorden van de engel zijn indrukwekkend; Niet alleen omwille van de inhoud, dat ook, maar omwille van het feit dat God, die Maria gevraagd heeft, belooft haar te helpen in het realiseren van zijn bedoeling. God maakt hier duidelijk hoe Hij mensen (Maria) helpt haar roeping te realiseren. Er zijn twee dingen.
Vooreerst: "De H. Geest zal over u komen" (v. 35). Dit wil zeggen dat Maria twee dingen gaat meemaken: een nieuwe schepping (zoals aan  het begin van de tijden) en een nieuw Pinksteren, d.w.z. God doet haar geloof tot spreken komen, zij wordt zelf een nieuwe mens, die de nieuwe mens zal voortbrengen (Jezus). Maria zal Hem dragen.
Vervolgens: "De kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen" (v. 35). M.a.w. Maria zal de scheppingskracht ervaren, maar ook de paaskracht, d.w.z. de verlossingskracht, het is de kracht van het nieuwe leven dat van God komt.
In Maria zal het mysterie van de heilsgeschiedenis gebeuren: Gods Woord zal niet alleen in haar geschieden, het zal ook in haar mens worden: "Voor God is niets onmogelijk", letterlijk staat er: "Voor God is geen woord onmogelijk". Welnu, het diepe mysterie is dat ze een kind zal  krijgen (zoals alle moeders), maar dit kind is van God (!) en nog meer, dit kind is God (!!!).
Kan een mens geloven dat God dit in een mens klaar krijgt? Durft hij dit te geloven? En kan hij geloven dat in een aards mens iets heiligs, iets hemels aanwezig is en kan geschieden?
Wie even  halt houdt, kan terugkijken op wat gebeurt. Wat krijgt Maria? Ze krijgt eerst en vooral een Woord, dat van God komt. Maar dan belooft de engel dat aan dat Woord "iemand vasthangt". Dat Woord wordt een mens, Jezus. Dat doet weer denken aan het Emmaüsverhaal. De twee Emmaüsgangers krijgen van de vreemdeling een Woord. En dat Woord doet hun harten branden. En wanneer ze met die vreemdeling aan tafel gaan, ontdekken ze dat die vreemdeling en het Woord dat Hij gesproken heeft, een tegen-woord-igheid wordt: de levende en verrezen Heer. Wat daar gebeurt, gebeurt nu al bij Maria. Ze krijgt een Woord en met de H. Geest en de kracht van Pasen, wordt dit Woord het kind Jezus....
Maria krijgt nog een teken. Wat met haar gebeurt, hoe uitzonderlijk ook, is in zekere mate ook gebeurd met Elisabet. Ze heeft via Zacharias een Woord van God gekregen en dit Woord is geschied en gebeurd. Gods Woord is een Woord dat gebeurt. Elisabet is zwanger.
Tot slot komt Maria's antwoord. Het bestaat uit twee delen.
Eerst spreekt zij woorden die laten zien dat ze een nieuwe identiteit heeft gekregen: "Zie de dienares van de Heer" (v. 38). Staande voor God, geluisterd hebbend naar Zijn Woord, wil ze ten volle zijn wat God van haar maakt: een dienares. En daarom begint ze al op Jezus te gelijken, de Dienaar van de Heer.
Vervolgens antwoordt ze: "Mij geschiede naar Uw Woord". God mag Zijn Woord in haar en met haar laten gebeuren. Maria heeft nooit gedacht dat met haar zou gebeuren wat hier verteld wordt. Hoe vreemd en hoe nieuw ook, zij stelt zich beschikbaar en komt tot overgave aan wat God voorzien heeft. Het is Maria's ja-woord: "Fiat", "Het geschiede".
En dan gaat de engel heen, maar het Woord blijft (werkzaam). Zo kan men met E. Bianchi Maria omschrijven als "de Dochter van de Vader", "de Moeder van Jezus", "de Bruid van de H. Geest" en de "Maagd van de Drievuldigheid". Maria draagt Jezus. Daarom is ze "beeld van elke gelovige en van heel de Kerk". Zij doet niet alleen geloofsbelijdenis in God, ze is de geloofsbelijdenis geworden.
Nog een goede advent en een vruchtbare Kerstnoveen!

​Deken Jaak Janssen